24 Temmuz 2014 Perşembe

Pir Sultan Abdal, hayatı ve şiirleri




Pir Sultan Abdal, 16. yüzyılda yaşamış, Alevi-Türk halk şairi veozanıdır. Asıl adı Haydar'dır. Yaşamının büyük bölümü Sivas’ın Yıldızeli ilçesinin Çırçırbucağına bağlı Banaz köyünde geçti. İdam edilen Pir Sultan Abdal'ın ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 yılları arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor.







Açılın Kapılar Şaha Gidelim








Hızır paşa bizi berdar etmeden

Açılın kapılar şaha gidelim

Siyaset günleri gelip yetmeden

Açılın kapılar şaha gidelim



Gönül çıkmak ister, şahın köşküne

Can boyanmak ister, Ali müşküne

Pirim Ali on ik'imam aşkına

Açılın kapılar şaha gidelim



Her nereye gitsem, yolum dumandır

Bizi böyle kılan, ahd-ü amandır

Zincir boynum sıktı hayli zamandır

Açılın kapılar şaha gidelim



Yaz selleri gibi akar çağlarım

Hançer aldım, ciğerciğim dağlarım

Garip kaldım, şu arada ağlarım

Açılın kapılar şaha gidelim



Ilgın ılgın eser seher yelleri

Yare selam eylen urum erleri

Bize peyik geldi, şah bülbülleri

Açılın kapılar şaha gidelim



PİR SULTAN'ım eydür mürvetli şah'ım

Yaram baş verdi, sızlar ciğergahım

Arşa direk direk olmuştur ahım

Açılın kapılar şaha gidelim








Pir Sultan Abdal, şiirlerinde Allahİslam Peygamberi MuhammedAliOn İki İmam veEhl-i Beyt sevgisini sıkça işlemiştir. Ayrıca sosyal konulara da yer vermiş ve bunları birer sosyal uyarı niteliğinde işlemiştir. Çoğu şiirini nefes tarzında ilahilerleyazmıştır.






Aslı Nedir 



Güzel Şah'ım çok yerlerden görünür 

Aslı nedir neye verdin Bağdad'ı 

Şahım birdir binbir dona bürünür 

Aslı nedir neye verdin Bağdad'ı 



Eremedim ben bu sırrın aslına 

Yazık değil mi müminle müslime 

Getirin Mervan'ı Bağdad üstüne 

Aslı nedir neye verdin Bağdad'ı 



Yok mu bunda erenlerin yardımı 

Ne çekersin bu cefanın derdini 

Yiğitlere ardır vermek yurdunu 

Ah Hünkar'ım neye verdin Bağdad'ı 



Geldi Mervan hendekleri doldurdu 

Kırdı Hurmalığı aldı Bağdad'ı 

Çığrışıp geliyor yeşil ördeği 

Aslı nedir neye verdin Bağdad'ı 



Pir Sultan'ım der ki üçler yediler 

Kırklar da bu demde hazır idiler 

Bağdad'ı Basra'yı verdi dediler 

Aslı nedir neye verdin Bağdad'ı







Alevi bir şair olduğundan Hakk-Muhammed-Ali motifini kullanmıştır. Alevi geleneklerine bağlı bir dergâh ortamında yetişmiştir. Alevi ekolü tekke eğitiminin etkisiyle insanlar arasında bu yola çağıran bir şahıs olmuştur. Medrese öğreniminiErdebil'de görmesine rağmen, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı'ndan hiç etkilenmemiştir.







Ben de Şu Dünyaya Geldim Geleli 



Ben de şu dünyaya geldim geleli 

Emanetten bir don giymişe döndüm 

Sahibi çıktıda elimden aldı 

Koru yerde koyun yaymışa döndüm 



O yar geldi geçti geri bakmadı. 

Hendekler kazdırdım sular akmadı 

Çok yuva bekledim cücük çıkmadı 

Boş yuva beklemiş yoz kuşa döndüm 



Pir Sultan abdalım bu dünya fani 

Baştan başa kim sürdü bu devranı 

Yarin bir çift sözü üşüttü beni 

Yüce dağ başında donmuşa döndüm








Pir Sultan Abdal, Aleviler arasında Yedi Ulular olarak bilinen Yedi Ulu Ozan'dan birisidir. Genellikle Osmanlı bürokrasisine karşı tutumuyla bilinir. Deyişlerinde eski Türk kültürünü ve Alevi inancını yansıtır.]Ölümünün ve deyişlerinin etkisiyle kollektif bir bilinç oluşmuş, onun adına birçok şiir, söz, anı oluşturulmuştur. Anadolu halk kültürünün yaşayan bir ögesi olarak görülmüştür.












Bir Güzelin Aşığıyım 


Bana bir yar olsa gönül verdiğim 

Çıksa bari yüreğimden bu acı 

Yaresin bekleyip ahdın güttüğüm 

Bulunsa bir sınık yare sarıcı 



Yarinden ayrılan hiç gülmez imiş 

Akar çeşmi yaşı silinmez imiş 

Kişinin dediği olunmaz imiş 

Salar imiş her yanına salıcı 



Aşk elinden ciğerciğim delindi 

Gönlün kal dediği yerde kalındı 

Her nerede olsa bize bulundu 

Gıybet edip yüzümüze gülücü 



Nice bezirganlar kond bu hana 

Dünya baki değil sultana hana 

Bir kalleş yar ile girme meydana 

Erin ere doğru gerek kılıcı 



Pir Sultan Abdal'ım çoştum giderim 

Bir kuru kavgayı sürüp niderim 

Yiyelim içelim sohbet edelim 

Gelir bir gün emanetin alıcı










Bir Güzelin Aşığıyım 




Bir güzelin aşığıyım erenler 

Onun için taşa tutar el beni 

Gündüz hayalimde gece düşümde 

Kumdan kuma savuruyor yel beni 



Al gül olsam al gerdana takılsam 

Kemer olsam ince bele sarılsam 

Köle olsam pazarlarda satılsam 

Yarim deyi al sinene sar beni 



Abdal Pir Sultan'ım gamzeler oktur 

Hezaran sinemde yaralar çoktur 

Benim senden özge sevdiğim yoktur 

İnanmazsan git Allah'a sor beni




Be Sevdiğim 









Be sevdiğim seni benden ayıran

Din iman bulmaya diyelim Allah

Şu sinemi aşk oduna dağlayan

Bekası olmayan diyelim Allah



Bir münafık sebep oldu bu işe

Umarım başına hem taşlar düşe

Kör yılanlar ura cesedi şişe

Eriye döküle diyelim Allah



O da benim gibi yana kuruya

Kısmeti tükene başı çürüye

Seyit Vakkas bir ok ura devire

Cennet'e girmeye diyelim Allah



Allah anı bin bir belaya ata

Kısmeti tükene vadesi yete

Yetmiş seksen sene döşekte yata

Yata da kalkmaya diyelim Allah



Pir Sultan Abdal'ım almadım hızaz

O kelp rakip bize eyledi garaz

Başka dertten gayrı bin kantar maraz

Gire de çıkmaya diyelim Allah



Pir Sultan Abdal















Etiketler: ,