Büyük patlamadan 280 ve 300 milyon yıl gibi kısa sürede nasıl gelişmiş galaksiler oluşabilir.Bilinen en uzak galaksi olan MoM-z14 ve JADES-GS-z14-0'da oksijen tespit edildi

 Büyük patlamadan 280 ve 300 milyon yıl gibi kısa sürede nasıl gelişmiş  galaksiler oluşabilir?Bilinen en uzak galaksi olan JADES-GS-z14-0'da oksijen tespit edildi.

Bilinen en uzak galaksi olan JADES-GS-z14-0'da oksijen tespit edildi. Dahası iki ay geçmeden big-bang ten 280 milyon yıl sonra oluşmuş MoM-z14 galaksisi gözlemlendi.

Büyük patlamadan280 ve  300 milyon yıl gibi kısa sürede nasıl gelişmiş bir galaksiler oluşabilir?

Bence yanıt çok basit;büyük patlama önceside orada olmalı.Büyük patlama iki azman ve son derece yoğun karadeliklerin çarpışmasıyla oluşabilir.Patlamadan etkilenmeyen veya kısmen etkilenen karadelikler ve galaksiler Evrenimizi meydana getirmiş olmalı sanıyorum.Eski  evren artık evrenimizin  komşusu olmuştur.Çoklu Evrenler olasılığı gittikçe artıyor gibi.Aşağıda erken evrende keşfedilen en yaşlı galaksilerle ilgili yayınlanan bulgular vardır.

                                                      

                                                MoM-z14  şimdilik  en yaşlı erken Evren galaksi. (Erika@ExploreCosmos_)

JWST, Büyük Patlama'dan sadece 280 milyon yıl sonraya tarihlenen MoM-z14 adlı şimdiye kadar gözlemlenen en uzak galaksiyi tanımladı. Bu keşif, erken evren anlayışımızın sınırlarını zorluyor ve mevcut galaksi oluşumu teorilerine meydan okuyor.

Rekor Kıran Mesafe: MoM-z14, z = 14,44'lük bir kırmızıya kayma sergiliyor ve Büyük Patlama'dan 290 milyon yıl sonra gözlemlenen ve 14,32'lik bir kırmızıya kaymaya sahip olan önceki rekor sahibi JADES-GS-z14-0'ı geride bırakıyor.

Beklenmeyen Parlaklık: Önceki beklentilerin aksine, JWST, z = 10'dan daha büyük kırmızıya kaymalara sahip şaşırtıcı sayıda parlak galaksiyi ortaya çıkardı ve bu tür parlak galaksilerin daha önce düşünülenden daha erken evrende daha yaygın olduğunu gösteriyor.

Yıldız Bileşimi: Spektroskopik analiz, MoM-z14'ün ışığının aktif bir galaktik çekirdekten ziyade ağırlıklı olarak yıldızlardan kaynaklandığını ortaya koyuyor. Kimyasal bileşimi, özellikle azot-karbon oranı, Samanyolu'ndaki eski küresel kümelerinkine benzemektedir ve benzer oluşum ortamlarını düşündürmektedir.

Bu çığır açan keşif, yalnızca bilinen en eski galaksi için yeni bir ölçüt belirlemekle kalmıyor, aynı zamanda evrenin bebeklik döneminde hüküm süren koşullar ve süreçler hakkında değerli içgörüler de sağlıyor.

 https://arxiv.org/pdf/2505.11263

                               

                                      Bilinen en uzak galakside oksijen keşfedildi

JADES-GS-z14-0  ,büyük patlamadan daha  yaşlı olabilir.Başka bir değişle,büyük patlama öncesinde de vardı ve büyük patlama sonrası oluşan Evrenimizin içinde kalmayı başarmış olmalı.Evrenimizden daha yaşlı ve daha önce oluşmuş bir karadeliğin meydana getirdiği galaksi olabilir.

 ESO( Güney Avrupa gözlem Evi) nin bulgularıyla erken evrende oldukça gelişmiş bir diğer galaksi olduğu kanıtlanmış gibi.

İki farklı gökbilimci ekibi, bilinen en uzak galaksi olan JADES-GS-z14-0'da oksijen tespit etti. İki ayrı çalışmada bildirilen keşif, Avrupa Güney Gözlemevi'nin (ESO) ortak olduğu Atacama Büyük Milimetre/milimetre altı Dizisi (ALMA) sayesinde mümkün oldu. Bu rekor kıran tespit, gökbilimcilerin erken Evren'de galaksilerin ne kadar hızlı oluştuğunu yeniden düşünmelerine neden oluyor.ESO (GÜNEY AVRUPA GÖZLEM EVİ)20 Mart 2025

Geçtiğimiz yıl keşfedilen JADES-GS-z14-0, şimdiye kadar bulunan en uzak doğrulanmış galaksidir: o kadar uzaktadır ki, ışığının bize ulaşması 13,4 milyar yıl sürdü, yani Evren'in 300 milyon yaşından küçük olduğu zamanki halini görüyoruz, yani şu anki yaşının yaklaşık %2'si. Şili'nin Atacama Çölü'ndeki bir teleskop dizisi olan ALMA ile yapılan yeni oksijen tespiti , galaksinin beklenenden çok daha kimyasal olarak olgun olduğunu gösteriyor.

Hollanda'daki Leiden Gözlemevi'nde doktora adayı ve şu anda The Astrophysical Journal'da yayımlanmak üzere kabul edilen Hollanda liderliğindeki çalışmanın baş yazarı olan Sander Schouws, " Bu, yalnızca bebek bekleyeceğiniz bir yerde bir ergen bulmak gibi ," diyor . " Sonuçlar, galaksinin çok hızlı bir şekilde oluştuğunu ve aynı zamanda hızla olgunlaştığını gösteriyor ve galaksilerin oluşumunun beklenenden çok daha hızlı gerçekleştiğine dair giderek artan kanıtlara bir yenisini ekliyor ." 

Galaksiler genellikle hayatlarına çoğunlukla hidrojen ve helyum gibi hafif elementlerden oluşan genç yıldızlarla başlarlar. Yıldızlar evrimleştikçe, öldükten sonra ev sahibi galaksilerine dağılan oksijen gibi daha ağır elementler yaratırlar. Araştırmacılar, 300 milyon yaşında olan Evrenin, ağır elementlerle olgunlaşmış galaksilere sahip olmak için hala çok genç olduğunu düşünmüşlerdi. Ancak, iki ALMA çalışması JADES-GS-z14-0'ın beklenenden yaklaşık 10 kat daha fazla ağır elemente sahip olduğunu gösteriyor.

İtalya'nın Pisa kentindeki Scuola Normale Superiore'den ve Astronomy & Astrophysics'te yayımlanmak üzere kabul edilen makalenin baş yazarı Stefano Carniani, " Beklenmedik sonuçlar karşısında şaşkına döndüm çünkü galaksi evriminin ilk evrelerine dair yeni bir bakış açısı açtılar " diyor. " Bir galaksinin bebek Evren'de zaten olgunlaşmış olduğuna dair kanıtlar, galaksilerin ne zaman ve nasıl oluştuğuna dair soruları gündeme getiriyor ."