Vücudun sağ yarısındaki hücrelerde bulunan DNA ve genler, vücudun sol yarısındaki hücrelerde birbirinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde lokalize olmuş,kiral fakat asimetriktirler.
Van kedisi gibi değişik göz rengine sahip köpeklerin, evcil güvercinlerin ve insanların da bulunduğu ve bu özelliğin genetik bir defekt sendrom olduğu kabul edilmekte fakat ben katılmıyorum .Tüm canlılarda olabilen bu farklılık DNA ve genlerin sağ ve sol vucud yarılarındaki hücre çekirdeklerinde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi sonucu oluştuğunu sanıyorum.
DNA zincirleri yani leading ve lagging zincir birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde kiral ve asimetrik olmalı ve ayrıca ikili sarmalda(helix) yine vucudun sağ yarısındaki ve sol yarısındaki hücre çekirdeklerinde birbirlerinin ayna görüntüsün tersi yerleşmiş konumda bulunmalı.
Bu nedenle tam simetrik olmayan sağ ve sol vucud yarıları arasındaki homokiral hafif asimetrik yapılanma oluşabilir
Sol eldiveni yapısını bozmadan sağ eldivene hiç bir şekilde dönüştüremeyiz .Resimde avuç içini gördüğümüz sol elimizi,tersine çevirdiğimizde ,elimiz yine sol eldir fakat sol yönü gösteren sol başparmak şimdi sağ yönü göstermektedir.DNA strandleri yani ikili sarmal vucudun sağ ve sol yarılarında birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşmiş ve sağ elli leading strand protein sentezinde daima kalıp olarak kullanılarak 180 derecelik zıt yönlülük nedeniyle bütün amino asitler sol elli meydana gelmişlerdir.Bu bir doğa ve canlılık sırrı olmalı
Vucudumuzu ve diğer tüm canlıları tam ortadan iki eşit parçaya ayırdığımızda, tam simetrik olmadıklarını görürüz. Sağ ve sol vucud yarılarındaki hücrelerde DNA nın iki zincirinin lokasyonu , birbirinin ayna görünüsünün tersi (inverted form)olmalı .Yani tam simetrik değildirler ve sağ ve sol vucud yarılarındaki hücre çekirdeklerindeki aynı genler ,vucudun sağ ve sol yarılarında çok az farklı ve işlev görüyor olmalı.Sağ-sol asimetrisinin temel nedeni bu farklı işlev olmalı.Sağ ve sol vucud yarıları ve sağ böbrek -sol böbrek gibi organlar neden tam simetrik değil.Neden sadece iki sağ elimiz veya sol elimiz yok.Genler yada genotip diş görünüşü (fenotip)yada gözlemleyebildiğimiz yapıları oluşturduğu na göre tüm canlıların sağ ve sol yarımları arasındaki asimetrinin nedeni DNA ,DNA zincirleri ve genlerin vucud yarılarındaki hücre çekirdeklerinde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşimi olmalı.
Bir fotağrafınızın ayna görüntüsü fotağrafını alın(Foto kopi makinaları ile ayna görüntüsü alınabiliyor).Her iki fotağrafı tam ortadan ikiye ayırın .Sağ yarılarını yani sağ-sağ ve sol yarılarını birleştirin . Resimdeki gibi İki farklı yüzünüz olduğunu yada yüzünüzün sağ ve sol vucud yarılarının farklı olduğunu görürsünüz.Aynı olgu sağ böbrek-sol böbrek,sağ akciğer -sol akciğer. v.b içinde geçerlidir.
İnsan vucudunu tam ortadan iki eşit parçaya ayırdığımızı düşünelim.Sağ ve sol vucud yapılarının tam simetrik olmadığını görürüz.Vucudumuzda ve tüm canlılarda var olan Sağ-sol asimetrisi, vucudun sağ ve solunda yer alan aynı genlerin farklı fonksiyonları yada ekspresionları sonucu olmalı .Aynı genler sağ ve sol vucud yarılarında birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi ve homokiral asimetrik yerleşmesi sağ ve sol vucud asimetrisini meydana getirebilir.Sağ ve sol ellerimiz birbirlerinin ayna görüntüsü şeklindedirler fakat tam simetrik değildirler.Kiral(chiral) dirler fakat asimetrik yapılanmışlardır.
İnsanlardada nadir olarak göz rengi farklı olabilmektedir.(Heterokromia)Bak dip not
Aynı gen ifadesi (gen expression) vucudumuzun sağ ve sol yarısında az -çok farklı fonksiyon görüyor olmalı;Nasıl oluyor da bazı insanlarda iki farklı göz rengi olabiliyor?Sağ ve sol vucud yarıları tamamen asimetrik kiral yapıda
Gen ifadesi ya da Gen ekspresyonu, DNA dizisi olan genlerin, fonksiyonel protein yapılarına dönüşmesi süreci için kullanılan bir terimdir.
İneklerde ve koyunlarda yaptığım incelemelerde Sağ böbrek- sol böbrek arasında ağırlık ve boy yönünden son derece farklılıklar gördüm.Yani sağ böbrek ile sol böbrek arasında belirgin bir asimetri saptadım.
İnsan vucudunu tam ortadan geçen bir hatla ikiye böldüğümüzü düşünürsek ,çok belirgin bir asimetri olduğunu görürüz.İnsan vucudu bilateral simetrik yapı gösterir fakat vucudun sağ ve sol yarıları tam simetrik değildir.
Bir fotoğrafınızın ayna imajı fotokopisini alın,tam ortasından kesin.Yine normal bir fotoğrafınızıda tam ortasından kesin.Sağ-sağ ve sol-sol olarak yapıştırın .Farklı iki yüzünüzü görürsünüz.( Bak Resim 2)
.Bir fotoğrafınızın ayna imajı fotokopisini alın,tam ortasından kesin.Yine normal aynı fotoğrafınızıda tam ortasından kesin.Sağ-sağ ve sol-sol olarak yapıştırın .Farklı iki yüzünüzü görürsünüz
Solak olanlarda sol kol ve bacak sağdan kuvvetlidir.Yine sağ elli olanlarda sağ el ve ayak soldan daha güçlüdür.Sadece bu olgu bile sağ-sol asimetrisini görmek için yeterlidir.
Sonuç olarak insan vucudu ve diğer canlılar sağ ve solu benzer olan fakat tümüyle aynı olmayan bir simetriye sahiptirler yani asimetriktirler
İnsan vucudunun şeklini ve görünümünü genetik yapısı belirler.Normal olarak aynı gen sağ ve solda aynı görüntüyü oluşturmalı yani vucudumuzun sağ ve solu tam simetrik olmalıdır fakat değil.Bu asimetrik görünümün yada yapının DNA üzerindeki genler tarafından nasıl oluşturulabileceğini anlatmaya çalışacağım.
Himalya tavşanı yavruları;farklı sıcaklıklarda yavrulatılırsa farklı renkte doğarlar.İnsan vucudunda ve diğer hayvanlarda sağ ve sol yarılar farklı ve asimetriktir;bu nedenle aynı genin işlevi ve ifadesi sağda ve solda farklı olmalı.
DNA ,Şiral (Chiral) moleküller ve sağ yada sol elli olma(handedness)
Talidomit bir şiral moleküldür.Sağ ve sol elli isomerlerini eşit oranda ihtiva eder.Bir isomer sabah bulantılarına iyi gelir fakat diğer izomer aynı yapıda olmasına rağmen kanserojendir ve doğum anamolilerine yol açar.Aralırındaki tek fark sağ elimizle sol elimizdeki fark gibidir.Aynı yapıda olmalarına rağmen çok farklı fonksiyonları vardır..Buna şiraliti(chilarity) yada sağ-sol ellilik denilmektedir(handednes)
Bir molekülün sağ yada sol elli olmasının gen ifadesinde ve işlevinde son derece önemli olduğunu düşünüyorum.DNA sağ ellidir, tüm amino asitler sol ellidir.
Deoksiribonükleik asit veya kısaca DNA, tüm organizmalar ve bazı virüslerin canlılık işlevleri ve biyolojik gelişmeleri için gerekli olan genetik talimatları taşıyan bir nükleik asittir. DNA'nın başlıca rolü bilginin uzun süreli saklanmasıdır. Protein ve RNA gibi hücrenin diğer bileşenlerinin inşası için gerekli olan bilgileri içermesinden dolayı DNA; bir kalıp, şablon veya reçeteye benzetilir. Bu genetik bilgileri içeren DNA parçaları gen olarak adlandırılır. Ama başka DNA dizilerinin yapısal işlevleri vardır (kromozomların şeklini belirlemek gibi), diğerleri ise bu genetik bilginin ne şekilde (hangi hücrelerde, hangi şartlarda) kullanılacağının düzenlenmesine yararlar.
Kimyasal olarak DNA, nükleotit olarak adlandırılan basit birimlerden oluşan iki uzun polimerden oluşur. Bu polimerlerin omurgaları, ester bağları ile birbirine bağlanmış şeker ve fosfat gruplarından meydana gelir. Bu iki iplik birbirlerine ters yönde uzanırlar. Her bir şeker grubuna baz olarak adlandırılan dört tip molekülden biri bağlıdır. DNA'nın omurgası boyunca bu bazların oluşturduğu dizi, genetik bilgiyi kodlar. Protein sentezi sırasında bu bilgi, genetik kod aracılığıyla okununca proteinlerin amino asit dizisini belirler. Bu süreç sırasında DNA'daki bilgi, DNA'ya benzer yapıya sahip başka bir nükleik asit olan RNA'ya kopyalanır. Bu işleme transkripsiyon denir.
DNA iki sarmaldan yada iplikten oluşur .Bunlara leading (5-3) ve ladding strand(3-5) adı verilmektedir.Bu iki iplik birbirlerine ters yönde yerleşmişlerdir.
Vucudumuzun sağ yarısındaki hücrelerde leading zincir 5-3 pozisyonunda ise ,sol yarısında bu zincir 3-5 (ladding zincir) şeklinde olmalı diye düşünüyorum.Yani vucudumuzun sağ yarısında DNA dizilimi;sol yarımızda ters çevrimiş ayna görüntüsünde olmalı ve aralarında çok çok az farklar bulunmalı.İşte bu farklar sağ-sol asimetrisini meydana getirmektedir(.Bak şekil 1).Aynı sağ ve sol elimizdeki fark gibi.Aynada sağ elimizi sol el olarak görürüz.
Resmin üstteki bölümünde sol el dış yüzü aşağıya dönük ,karşısındaki sağ el ise yukarı yöne dönük ve başparmakların yönü zıt yönleri göstermekte veya aşağı- yukarı veya sağ -sol zıt yönleri gösteriyorlar..Resmin sarı renkli alt bölümünde ise sol el içi yüzü ve başparmak yukarıyı göstermekte.Bu görünüm üst bölümdeki sol elin ayna görüntüsününün tersidir ve DNA zincirlerinin birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşimini göstermekte. Yine sarı renkli alt bölümdeki sağ el dış yüzü ,üst bölümdeki sağ elin ve zincirlerin ayna görüntüsünün tersini veya yerleşimini açıklamakta.DNA zincirleri hücre çekirdeklerinde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi ve yine ikili sarmal DNA da bir bütün olarak canlıların sağ ve sol vucud yarılarında birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşimiyle protein sentezinde her iki vucud yarısında da sağ-elli (right-handed)Leading Strand kalıp olarak kullanılmakta ve canlılık yapıtaşları amino asitlerin sol elli olmaları sağlanmaktadır sanıyorum
Zincirler de ve bunlarin oluşturduğu ikili sarmallardaki vucud sağ yarı ve sol yarı vucud hücrerelerinde ayna görüntüsünün tersi yerleşim ve asimetri,vucud sağ ve sol yarılarında farklı gen ifadesi olarak ortaya çıkmakta ve sağ-sol asimetrisi meydana gelmektedir sanıyorum
Yani vucudumuzun sağ yarısındaki genler ile sol yarısındaki aynı genler tümüyle tam simetrik ve aynı konumda değildir;Ayna görüntüsünün tersi yerleşim farklı gen ifadesi oluşturur sağ-sol vucud yarıları asimetrisini meydana getirir.
Vucudumuzun sağında ve solundaki hücrelerdeki DNA zincirleri ve her iki vucud yarısında da birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmesi ,sağ elli leading strand' in hep kalıp olarak kullanılmasını sağlar.Protein sentezinde kopyalama 180 derece ters yönde olduğu için tüm aminoasitlerin sol -elli dir .Bu oluşumda da zincirlerin ve helical sarmalların ters kiral asimetrik lokalizasyonu nedeniyledir.
Vucudumuzu tam ortadan geçen bir hatla ikiye bölersek sağ yarımızdaki genler dahil herşey sağ elli ve sağ yönlü,sol tarafımızda ise yine sağ elli fakat sol yönlüdür. Bu yerleşim bir canlı olabilme özelliklerindeen biri olmalı.Vucudun her iki yarısında da leading strandin kalıp olarak kullanılması ayna görüntüsünün tersi yerleşim nedeniyle sağlanmakta.
Mayozis ve mitozisde de asimetri vardır.Yukarı aşağı aynı kromozomlar tümüyle simetrik değillerdir.Çok azda olsa yapısal bir farklılık ve sağ-sol ellilik(Handednes) vardır.
Eğer bir sperm sağ testiste üretildiyse sağ elli -sağ yönlü olmalı,sol ovarium da üretilen ovumda yine sağ elli fakat ayna görüntüsünün tersi yerleşim nedeniyle sol-yönlüdür. Sağ elimizin ayna görüntüsü sol el gibidir fakat gerçekte yine ayna görüntüsü sağ eldir.Sağ-sol yönlü spermler ve ovumlarda tıpkı ellerimize benzer fakat sol ve sağ vucud yarılarında ellerimizin ayna görüntüsünden farklı olarak,ayna görüntüsünün tersi şeklinde yapılaşmış olmalı. Fertilizasyondada bu ellilik(handedness) ve yönlü olma rol almakta sanıyorum.Sağ eldiveni yapısını bozmadan sol eldiven şekline döndüremezsiniz fakat 180 derece derece döndürdüğünüzde sağ eldiven yine sağ eldivendir fakat sağ elli -sol yönlü konumlanmış olmalı. Döllenmede de sağ testiste yapılan sperm ,sol over de üretilen ovumu döllemelidir.
Vucudumuzun sağında ve solundaki hücrelerdeki DNA zincirleri ve her iki vucud yarısında da birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmesi ,sağ elli leading strand' in hep kalıp olarak kullanılmasını sağlar.Protein sentezinde kopyalama 180 derece ters yönde olduğu için tüm aminoasitlerin sol -elli dir .Bu oluşumda da zincirlerin ve helical sarmalların ters kiral asimetrik lokalizasyonu nedeniyledir.
Vucudumuzu tam ortadan geçen bir hatla ikiye bölersek sağ yarımızdaki genler dahil herşey sağ elli ve sağ yönlü,sol tarafımızda ise yine sağ elli fakat sol yönlüdür. Bu yerleşim bir canlı olabilme özelliklerindeen biri olmalı.Vucudun her iki yarısında da leading strandin kalıp olarak kullanılması ayna görüntüsünün tersi yerleşim nedeniyle sağlanmakta.
Vucudumuzdaki tüm hücreler ve içindeki çekirdek yerleşimi de bu modele göre olmalıdır.Yani sağ vucud yarımızdaki hücreler, DNA ve organlar sağ elli-sağ yönlü, sol yarımızdakiler ise yine sağ elli fakat sol - yönlü olmalı yani birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi konumdadırlar.Bu nedenle DNA daki leading strand hep kalıp olarak kullanılır ve tüm aminoasitler sol ellidir.. DNA dan protein sentezi yani RNA yapılırken (translation) leading zincir (5-3) kalıp olarak kullanılmaktadır. Leading zincirin ayna görüntüsü olarak 180 derece ters yönde kopyalanması sonucu amino asitler oriyantasyona bağlı olarak sol elli olmak zorundadır".Neden tüm amino asitler sol ellidir"?sorusuna cevaplamaktadır sanıyorum.
Beynimiz de ise durum farklı ve tersinedir.Sağ beynimiz vucun solunu,sol beynimiz sağını yönetir.Sağ ve sol beyin tıpkı ellerimiz gibi birbirlerinin ayna görüntüsü şeklinde kiral ve asimetriktirler.
Mayozis ve mitozisde de asimetri vardır.Yukarı aşağı aynı kromozomlar tümüyle simetrik değillerdir.Çok azda olsa yapısal bir farklılık ve sağ-sol ellilik(Handednes) vardır.
Eğer bir sperm sağ testiste üretildiyse sağ elli -sağ yönlü olmalı,sol ovarium da üretilen ovumda yine sağ elli fakat ayna görüntüsünün tersi yerleşim nedeniyle sol-yönlüdür. Sağ elimizin ayna görüntüsü sol el gibidir fakat gerçekte yine ayna görüntüsü sağ eldir.Sağ-sol yönlü spermler ve ovumlarda tıpkı ellerimize benzer fakat sol ve sağ vucud yarılarında ellerimizin ayna görüntüsünden farklı olarak,ayna görüntüsünün tersi şeklinde yapılaşmış olmalı. Fertilizasyondada bu ellilik(handedness) ve yönlü olma rol almakta sanıyorum.Sağ eldiveni yapısını bozmadan sol eldiven şekline döndüremezsiniz fakat 180 derece derece döndürdüğünüzde sağ eldiven yine sağ eldivendir fakat sağ elli -sol yönlü konumlanmış olmalı. Döllenmede de sağ testiste yapılan sperm ,sol over de üretilen ovumu döllemelidir.
Suni dölleme uygulamalarında ovum un sağ ovaryumdanmı yoksa sol ovaryumdan alınması önemli olmalı ve spermin sağ elli veya sol- elli spermin ayna görüntüsünün tersi (inverted) formunda olup olmadığı belirlenebilirse başarı oranı çok yükselir sanırım.Sperm örnekleri alınırken ejekulasyonda sağ elli ve sol elli spermler karışmaktadır fakat normal koitusta sol yönlü permler sola sol ovuma sağ yönlü olanlarda sağ ovuma yönelerek fertilizasyonu sağlıyor olmalı sanırım
"Sağ ve sol hafif asimetrik yapılaşma, fiziksel ve kimyasal benzerlik gösterme: Evrenden -atom altı partiküllere kadar canlı-cansız herşey de var.Bu durum bilinmeyen bir doğa kanuna göre meydana gelmiş olmalı.;"Bu fizik kanunun, Her Şeyin Teorisi kuramının en önemli bölümünü oluşturabileceğini düşünüyorum
Dr.Engin Sayın Bodrum
enginsayinbodrum@gmail.com
Not:Atilla ilhan şiiri BEN İKİ KİŞİYİM
Elimden gelen bu ben iki kişiyim
ikisi birden çıkmaya uğraşıyor
Bilmem ki hangisinden nasıl vazgeçeyim
Birisi yeni baştan serüvene başlamış
Öbürü silahında son mermiyi yakıyor
Çoğalmak neyse ne azalmak zor
Atılla İlhan
Etiketler: kiral fakat asimetriktirler., Vücudun sağ yarısındaki hücrelerde bulunan DNA ve genler, vücudun sol yarısındaki hücrelerde birbirinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde lokalize olmuş
Dr. Engin Sayın tarafından gönderildi @ Haziran 01, 2012
0 Yorum
