DNA sarmalının sağ ve sol vucud yarılarındaki hücrelerde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi hafif asimetrik kiral yerleşimi kiral(chilarity) canlılık sırrı olmalı,

DNA sarmalının sağ ve sol vucud yarılarındaki hücrelerde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi hafif asimetrik kiral yerleşimi kiral(chilarity) canlılık sırrı olmalı,

Canlılk sırlarından birisi ,canlıyı oluşturan yapı taşlarının DNA da zincirlerin ayna görüntüsünün tersi yerleşimi ve diğer materyellerinde homokiral tam simetrik olmayan zıt yönlü yerleşimi olmalı

Sağ -ve sol yarım vucud  asimetrisi,DNA ve allel genlerin vucudun sağ ve sol yarılarında birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şekline konumlanmaları (inverted homo chilarity)nedeniyle meydana gelebilir.

Su,buz ve su buharı aynı moleküler yapıya sahiptir sadece  moleküler dizilimleri farklıdır.Aynı canlının sağ ve soludna benzer yapılanma farklılıklar doğuruyor olmalı olmalı.DNA zincirleri ve bunların oluşturduğu  ikili sarmal vucudun sağ ve sol yarısındaki hücrelerde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmiş olmalı;bu formasyon vucud yarılarındaki hücrelerde farklı gen fonksiyonu nedeniyle sağ-sol vucud yarılarındaki asimetrriyi oluşturabilirSağ ve sol ellerimiz birbirlerinin ayna görüntüsü şeklindedir fakat tam simetrik değildirler
Çok hücreli tüm canlı vucutlarının sağ ve sol yarıları tam simetrik değildir ve farklılıklar vardir. Bu iki farklı yarım vucud yapılarının birleşmesiyle tek bir canlı vucud yapısı oluşur. Yapay bir canlı henüz yapılamadı. Bunun en önemli sırlarından biriside sağ-sol vucud yapılarının farklı olması yanı tam simetrik olmayışıdır.Canlılk sırlarından birisi ,canlıyı oluşturan yapı taşlarının DNA da zincirlerin ayna görüntüsünün tersi yerleşimi ve diğer materyellerinde homokiral tam simetrik olmayan zıt yönlü yerleşimi olmalı.

İnsan ve diğer canlılarda vucudlarının sağ ve sol yarı ılarındaki herşey kısmen farklıdır yani sağ-sol asimetrik ikili yapılanma vardır.

                                                                                

                                                   

                     

Van kedisinin göz renkleri farklıdır.Neden  ve nasıl olabilir?Kanımca vucudumuzun sağı ve solu farklı .Vucudun sağ ve solundaki genlerdeki ölçümü kolay olmayan düzeydeki farklılık ,bu asimetriye yada farklılığa yol açmaktadır.

Kedinin gözleri belirgin örnek aslında  tüm canlıların ayrıntıda sağ ve sol gözleri ile diğer organları vucudun sağında ve solunda farklıdır

Hücreler  içindeki DNA zincirleri ise vucudun sağındaki  5-3 (leading strand) 3-5 (lagging strand) konumunda ise vucudun solunda 3-5(lagging strand) 5-3(leading strand)konumun da olmalı.Yani ayna görüntüsünün tersi formasyonundadır.İkili sarmal (helix) vucudun bir yarısında diğerine göre 180 derece dönmüştür.Başka bir deyişle ikili sarmal birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde ,tam simetrik olmayan bir formasyon içindedirler.

  Yine vucudun her iki yarısında DNA sarmalı sağ ellidir.(right-handed) Sağ ve sol beyin yarıları da tam simetrik değildirler yani kiraldir.Sağ beyin vucudun solunu.sol beyin sağını yönetir.Bu zıt yönlü ikili kiral yapılaşma ,canlılık yada canlı oluşması için önemli bir faktör olmalı.

DNA nın leading zinciri(3-5) ile Ladding zinciri(5-3) nin birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklindedir. Vucudumuzun sağındaki hücrelerdeki  her iki DNA zinciri ve bunların oluşturduğu ikili sarmal,solundaki hücrelerdeki  DNA sarmalı ve  zincirlerde, birbirlerinin yine ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmiş olmalı.Sarmalların vucudun  sol ve sağ  yarısında ki asimetrik  homokiral ayna görüntüsünün tersi yerleşimi  sağ-sol asimetrisini getirebilir.DNA sarmalı her iki vucud yarısındaki hücrelerde ayna görüntüsünün tersi yerleşim sonucu hep sağ-elli dir.mino asitlerin hep sol elli oluşuda bu nedenle meydana gelmelidirBu formasyon her iki vucud  yarımlarında aynı olmayan biraz farklılık gösteren gen ekspresyonunu meydana getirerek sağ-sol vucud yarılarını oluşturur.

Sağ ve sol gözdeki renk farklılığının nedeni olarak aynı genin vucudun sağındaki ve solundaki hücrelerde zıt yönlü lokalizasyona bağlı olarak gen anlatımının ve işlevinin ucud yarılarında biraz  farklı olmasına bağlıyorum

Gen ifadesi ya da Gen ekspresyonu, DNA dizisi olan genlerin, fonksiyonel protein yapılarına dönüşmesi süreci için kullanılan bir terimdir. 

İneklerde ve koyunlarda yaptığım incelemelerde Sağ böbrek- sol böbrek arasında ağırlık ve boy yönünden son derece farklılıklar gördüm.Yani sağ böbrek ile sol böbrek arasında belirgin bir asimetri saptadım.

İnsan vucudunu tam ortadan geçen bir hatla ikiye böldüğümüzü düşünürsek ,çok belirgin bir asimetri olduğunu görürüz.İnsan vucudu bilateral simetrik yapı gösterir fakat vucudun sağ ve sol yarıları tam simetrik değildir.

Bir fotoğrafınızın ayna imajı fotokopisini alın,tam ortasından kesin.Yine normal bir fotoğrafınızıda tam ortasından kesin.Sağ-sağ ve sol-sol olarak yapıştırın .Farklı iki yüzünüzü görürsünüz.( Bak Resim 2) 

Bir fotoğrafınızın ayna imajı fotokopisini alın,tam ortasından kesin.Yine normal aynı fotoğrafınızıda tam ortasından kesin.Sağ-sağ ve sol-sol olarak yapıştırın .Farklı iki yüzünüzü görürsünüz

Solak olanlarda sol kol ve bacak sağdan kuvvetlidir.Yine sağ elli olanlarda sağ el ve ayak  soldan daha güçlüdür.Sadece bu olgu bile sağ-sol asimetrisini görmek için yeterlidir.

Sonuç olarak insan vucudu ve diğer canlılar sağ ve solu benzer olan fakat tümüyle aynı olmayan bir asimetriye sahiptirler.

İnsan vucudunun şeklini ve görünümünü genetik yapısı belirler.Normal olarak aynı gen sağ ve solda aynı görüntüyü oluşturmalı yani vucudumuzun sağ ve solu tam simetrik olmalıdır  fakat değil.Bu asimetrik görünümün yada yapının DNA üzerindeki genler tarafından nasıl oluşturulabileceğini anlatmaya çalışacağım.

 

Himalya tavşanı yavruları;farklı sıcaklıklarda yavrulatılırsa farklı renkte doğarlar.İnsan vucudunda ve diğer hayvanlarda sağ ve sol yarılar farklı ve asimetriktir;bu nedenle aynı genin işlevi  ve ifadesi sağda ve solda farklı olmalı.

DNA ,Şiral (Chiral) moleküller ve sağ yada sol elli olma(handedness)

Talidomit bir şiral moleküldür.Moleküller birbirlerinin ayna görüntüsü şeklinde fakat tam simetrik değildirler.Sağ ve sol elli isomerlerini eşit oranda ihtiva eder.Bir isomer sabah bulantılarına iyi gelir fakat diğer izomer aynı yapıda olmasına rağmen kanserojendir ve doğum anamolilerine yol açar.Aralırındaki tek fark sağ elimizle sol elimizdeki fark gibidir. Ellerimiz birbirlerinin ayna görüntüsü şeklinde fakat tam simetrik değildirlerAynı yapıda olmalarına rağmen çok farklı fonksiyonları vardır..Buna şiraliti(chilarity) yada sağ-sol ellilik denilmektedir(handednes)

Bir molekülün sağ yada sol elli olmasının gen ifadesinde ve işlevinde son derece önemli olduğunu düşünüyorum. DNA sağ ellidir, tüm amino asitler sol ellidir;canlılık fonksiyonu yada canlı olabilmenin zorunlu kurallarından biri olmalı.

Vucudumuzun sağ yarısındaki hücrelerde leading zincir 5-3 pozisyonunda ise ,sol yarısında bu zincir 3-5 (ladding zincir) şeklinde yön değiştirmiş olmalı.DNA nın leading ve ladding zincirlerinin yönelimi ve lokalizasyonu sağ ve sol vucud yarılarındaki hücrelerde farklı yerleşmişlerdir.İkili sarmal (helix)vucudun bir yarısındaki hücrelerde ,diğer yarısındaki helix e göre 180 derece ters konumda hücrelere yerleşmiş olmalı. Vucudumuzun sağ yarısında ki hücrelerde DNA dizilimi;sol yarımızda ters çevrimiş ayna görüntüsünde olmalı ve aralarında çok çok az farklar bulunmalı.İşte bu farklar sağ-sol asimetrisini meydana getirmektedir(.Bak  şekil 1).Aynı sağ ve sol elimizdeki fark gibi.Aynada sağ elimizi sol el olarak görürüzfakat tam simetrik değildirler ve zıt yönlüdürler.

ğ  

Leading zincir(5-3) sol el ise ladding zincir(3-5) sağ el olmalı. Leading ve  ,lagging zincir hücre çekirdeklerinde birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi  ayna görüntüsünün tersi ve asimetrik homokiral yerleşmişler..DNA zincirleri ve ikili sarmallar  vucudumuzun sağ ve solundaki hücrelerde yine birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmek zorundadır.Ellilik aynıdır fakat pozisyonları vucudun sağ ve sol yarılarında birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi konumda olarak yön değiştirmiştirler olmalı. Bu iki zincir fiziksel ve kimyasal olarak benzer fakat tam simetrik değildir;Homokiral asimetrik ayna görüntüsünün tersi yerleşim, farklı gen ifadesi olarak ortaya çıkmakta ve sağ-sol asimetrisi meydana gelmektedir sanırım.Bu özellik ,sağ elli ve sol elli talidomit  moleküllerinin etkilerinin çok farklı oluşuna benzerdir.Yani vucudumuzun sağ yarısındaki genler ile sol yarısındaki aynı genler tümüyle tam simetrik değildirler, zıt yönlüdürler  işlevleri çok az farklılık gösterir sanırım.

Anatomik olarak insan vucudu tam ortadan ikiye bölünmüş birleşik iki vucud yarısından oluşur.

Vucudun sağ yarındaki moleküllerden organlara kadar herşey sağ elli(handed) ve vucudun sol yarısında ise yine sol elli yapıda zıt yönlüdürler ve hafif asimetrik yerleşmiş olmalıdırş Sağ ve sol elimiz gibi benzer fakat farklı yapıdadırlar.

Vucud yarıları sağ ve sol ellerimiz gibi yapılaşmış olmalı.Sağ ve sol ellerimiz kiraldir yani birbirlerinin ayna görüntüsü şeklinde zıt yönlü ve tam asimetrik değildirler.

DNA dan protein sentezi yani RNA yapılırken (translation) leading zincir (5-3) kalıp olarak kullanılmaktadır.Vucudun sağ yarısındaki hücrelerde leading strand doğal olarak sağ-elli dir.Vucudun sol yarısındaki hücrelerde DNA zincirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşimi nedeniyle  Leading strand yine  sağ -elli pozisyonunu korur ve kalıp olarak kullanılır.Doğanın canlı oluşumu için güzel bir yaratılış modeli.

NEDEN TÜM AMİNOASİTLER SOL ELLİDİR?

Her iki vucud yarısındaki hücre sağ-elli ikili sarmallar,birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi şeklinde yerleşmiştir. Kopyalanan tüm amino asitler  vucudun sağ yarısında ki hücrelerde leading strand protein senteiz için kalıp olarak kullanılıyorsa,sol yarısındaki hücrelerde ayna görüntüsün tersi yerleşim nedeniyle yine leading zincir kalıp olarak kullanılmalı. Yani lagging zincir vucudun sol yarısındaki hücrelerde leading strand olarak yönlendirilmiş;bu oriyantasyona bağlı olarak tüm amino asitler sol elli olmak zorundadır

Vucudumuzdaki tüm hücrelerin yerleşimi de bu modele göre olmalıdır.Yani sağ vucud  yarımızdaki hücreler sağ elli,sol yarımızdakiler ayna görüntüsü olarak sol elli gibi algılanır fakat gerçekte sağ ellidir.Sağ elimizi aynada sol elimiz olarak görürüz fakat gördüümüz sağ ellimizdir.Sağ eldiveni yapısını bozmadan asla  sol eldiven yapamazsınız fakat yapısını bozmadan yönünü değiştirebilirsiniz.

İkili sarmallarda  her iki vucud yarısında da sağ elli(right-handed)dir . Nedeni ise birbirlerine göre 180 derece dönmüş konumda ,yani ayna görüntüsünün tersi şeklinde her iki vucud yarısında zıt yönlü yerleşmiş olmalıdır. 

Beynimiz de ise durum farklı ve tersinedir.Sağ beynimiz vucun solunu,sol beynimiz sağını yönetir.

Otomozom kromozomlar üzerindeki allel genlerin dominant yada resesif işlevi Mendel kanunlarına göre günümüzdede geçerlidir;ancak allel genler aralarındaki hafif asimetri ve zıt yönlü lokalizasyon nedeniyle vucudun sağ ve sol yarılarında farklı fonksiyon gösteriyor olmalılar. Vucudun sağ yarısı ile sol yarısı arasındaki asimetriyi ,aynı genlerin vucudun sağ-sol yarılarında biraz farklı fonksiyon görmesi yaratabilir.

Sağ-sol asimetrisini ,zıt yönlü yerleşmiş ikili asimetrik homo kiral(handed)yapılanma meydana getirebilir

Zygotun iki hücreli devresinde bile asimetri vardır ve olmalı 

Mayozis ve mitozisde de asimetri vardır.Yukarı aşağı aynı kromozomlar tümüyle simetrik değillerdir.Çok azda olsa yapısal bir farklılık ve sağ-sol ellilik(Handednes) vardır.

Eğer bir sperm sağ testiste üretildiyse sağ elli ve yönlü sol testiste ise ayna görüntüsünün tersi ikili sarmal yerleşimi nedeniyle yine sağ-elli(right-handed) fakat sol yönlü olmalı.  Sol  ve sağ ovarium da üretilen ovumlarda DNA sarmalının ayna görüntüsünün tersi şekline yerleşimi  ise yine sağ ell olmalı fakat sağ vucud yarısında sağ yönlü,sol vucud yarısında sol yönlü olmalıdır. Sağ elimizi aynada ve sol elimiz gibi görmemiz gibi. Fertilizasyondada bu ellilik(handedness) ve yönlü olma rol almakta sanıyorum.Sağ eldiveni sol eldiven şekline döndüremezsiniz.Döllenmede de sağ testiste yapılan sperm ,sol over de üretilen ovumu döllemelidir.Yani sol yönlü sperm sol yöne hareket eder,sağ yönlü sperm sağ yöne hareket eder.

Kısacası vucudumuzun sağ yarısı ile sol yarısı tam simetrik değildir ve birbirinden farklıdır.İkisi birlikte tek bir vucut oluştururlar.Belkide yeni ve yapay bir canlı oluşturmanın sırrı burada yatmaktadir

Sağ ve sol zıt yönlü biraz asimetrik yapıda fiziksel ve kimyasal benzerlik gösteren ,homochiral asimetrik yapıdaki  Evrenden -atom altı parçacıklara kadar canlı-cansız herşey bilinmeyen bir doğa kanuna göre meydana gelmiş olmalı.;Bu bilinmeyen fizik kanunu aynı zaman canlılık oluşumunda da temel faktör olabilir. "Tam simetrik olmayan zıt yönlü ikililik" yada Homochilar asimetrik -  handednes olarak adladırılabilir.

Dr.Engin Sayın Bodrum

enginsayinbodrum@gmail.com

Not:Bu yazı 2008 yılında yazılan  "genes expression are different between the right and left part of the body"Engin Sayın makalesinin kısmen türkçeye çevrilmiş şeklidir.

                                                     dailyknowledges.com (february 2024)

                                                    

                                    

DNA zincirleri ve Sol elli amino asitler sağ ve sol vucut yarılarındaki hücrelerde ,birbirlerinin ayna görüntüsünün tersi yerleşmiş olmalı (2024)